MARIUSZ DUBAJ, MAZUREK DĄBROWSKIEGO Z REFRENEM FRYDERYKA CHOPINA

Ranking Perspektywy 2019

MARIUSZ DUBAJ, MAZUREK DĄBROWSKIEGO Z REFRENEM FRYDERYKA CHOPINA

Opublikowano: wtorek, 14, luty 2017 22:09

Mazurek Dąbrowskiego (Jeszcze Polska nie zginęła) – pierwotnie Pieśń Legionów Polskich we Włoszech – powstał w lipcu 1797 roku w kręgu Legionów Polskich Generała Jana Henryka Dąbrowskiego (1755-1818). Słowa do melodii znanego mazurka ludowego napisał wówczas Józef Wybicki (1747-1822). Pieśń zyskała wielką popularność w kraju i za granicą w okresie powstania listopadowego 1830 roku. Polskim hymnem narodowym stała się od 15 października 1926 roku, decyzją Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, co wiązało się z ujednoliceniem tekstu słownego i muzycznego,
Rekonstrukcji Mazurka Dąbrowskiego z refrenem opracowanym przez genialnego polskiego kompozytora Fryderyka Chopina (1810-1849) dokonałem w latach 1993-1999 na podstawie autografu zamieszczonego w pracy pt. Pięćdziesiąt lat Towarzystwa Imienia Fryderyka Chopina. 1934-1984.

Autograf ten, znajdujący się w zbiorach TiFC od roku 1980 pod numerem inwentarza M/1960, był reprodukowany też w innych źródłach. Doczekał się rekonstrukcji wraz z komentarzem amerykańskiego muzykologa polskiego pochodzenia, Ferdinanda Gajewskiego (1993).
     W działalności artystycznej Fryderyka Chopina Mazurek Dąbrowskiego miał znaczenie wyjątkowe, był swoistą esencją patriotyzmu. Rękopis, obejmujący jedynie osiem taktów refrenu, datowany jest następująco: „Carlsbad 2. Sept. 1835”. Zawiera on żartobliwy dopisek „nieukowi nieuk”, skierowany do nieznanego adresata (według prof. Mieczysława Tomaszewskiego prawdopodobnie do Konstantego Młokosiewicza) oraz podpis kompozytora. Pewne jest, że po raz pierwszy Chopin improwizował na temat Jeszcze Polska nie zginęła podczas zwycięskiego turnieju muzycznego z Ferinandem Hillerem (1811-1885) i Franciszkiem Lisztem (1811-1886) w salonie hr. Platerów na jesieni 1831 roku. Grał Mazurka Dąbrowskiego, jak też „prześliczne swej kompozycji wariacje” na jego temat w trakcie spotkania z rodziną Wodzińskich w Dreźnie 19 września 1835 roku, co spowodowało nawet protest ambasady rosyjskiej. Prezentował go „na wszystkie tony od bojowego aż do dzieci i aniołów” w Paryżu 2 lutego 1844 roku podczas imienin poety Bohdana Zaleskiego (1802-1886). Jest wielce prawdopodobne, że wykonawstwo Chopina, obejmujące m.in. Mazurka Dąbrowskiego, mogło być inspiracją dla Adama Mickiewicza (1798-1855) do napisania słynnego Koncertu Jankiela w Panu Tadeuszu (Księga XII, wersy 740-745). Wprawdzie bezpośrednich dowodów na to nie ma, co więcej Encyklopedia Muzyczna PWM podaje, że obaj artyści spotkali się dopiero w 1836 roku, czyli już po napisaniu i wydaniu Pana Tadeusza. Jednak w liście do matki z Paryża z 3 września 1832 roku Juliusz Słowacki (1809-1849) pisał, że był na spotkaniu emigracyjnym, podczas którego Mickiewicz improwizował, ale słabo, a Chopin upił się i przepiękne rzeczy improwizował na fortepianie. Jest to zatem dowód na osobiste spotkanie artystów przed ukończeniem Pana Tadeusza. Można przypuszczać, że Chopin wykonywał Mazurka wielokrotnie na spotkaniach z emigracją polską. W jednym z apokryficznych listów napisanych pod koniec życia do Delfiny Potockiej wspominał, że był u niego Cyprian Kamil Norwid (1821-1883), a po zagraniu mu Mazurka Dąbrowskiego obaj się popłakali. Nie wiadomo, czy istniał i zachował się zapis całości Mazurka Dąbrowskiego w Chopinowskiej wersji wraz ze wspomnianymi wariacjami.
     Wydanie mojej rekonstrukcji Mazurka Dąbrowskiego z refrenem opracowanym przez Fryderyka Chopina ukazało się w Polskim Wydawnictwie Muzycznym w Krakowie w 1999 roku. Wiadomość o rekonstrukcji podana została przez media (m.in. Teleexpress) i prasę. Po raz pierwszy wydanie zaprezentowane zostało podczas Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie w maju 1999 roku. W tym też roku, 24 października, w lubelskim Trybunale Koronnym podczas mojego recitalu fortepianowego z okazji 150. rocznicy śmierci F. Chopina pt. W kręgu Chopina, zorganizowanego pod patronatem PWM w Krakowie przez lubelską Fundację „Galeria na Prowincji”, odbyła się promocja nowego wydania. Na koncert przyjechał prof. Wojciech J. Podgórski z Uniwersytetu Warszawskiego, konsul RP w Lyonie we Francji i Edynburgu w Szkocji, wybitny znawca problematyki Mazurka Dąbrowskiego, autor monografii pieśni pt. Pieśń Ojczyzny pełna (Wydawnictwo Sejmowe 1994). Pierwszego nagrania płytowego mojej rekonstrukcji dokonała w Japonii w 2008 roku japońsko-niemiecka pianistka Erika Herzog na płycie z hymnami różnych narodów w opracowaniach wybitnych kompozytorów (KING INTERNATIONAL INC. KKCC 3020).
                              Mariusz Dubaj
                                  Krasnystaw, luty 2017 r.